Witryna Ośrodka Szkolno-Wychowawczego

CO ZAMIAST KAR?

Wielu rodziców zdaje  sobie sprawę, że kara – zarówno fizyczna, jak i słowna – jest szkodliwa. Wiedzą, że krzyk, bicie czy klapsy uczą przemocy, niszczą samoocenę, wzbudzają gniew, zakłócają proces uczenia i wpływają negatywnie na relację między rodzicem a dzieckiem.

Rezygnacja z kar oznacza zmianę myślenia, nie metody. Nagrody i kary skupiają się na zachowaniu. Rezygnacja z kar oznacza, że szukamy potrzeb i intencji. Zamiast kar czyli kontrolowania stawiamy na wpływanie. Musimy sobie uświadomić, że kary zaspokajają najczęściej potrzeby rodziców, a nie dzieci. Alternatywy kar mają za zadanie uczyć dzieci i pomagać im dojrzewać.

Wychowanie bez kar - alternatywy dla kary, które przekazują pozytywną, pełną miłości informację

1. Zapobiegaj niepożądanym zachowaniom poprzez zaspokajanie potrzeb dziecka, gdy tylko zostaną one zasygnalizowane.
2. Zadbaj o bezpieczne, przyjazne dziecku otoczenie. Nie ma sensu zostawiać w zasięgu dziecka cennych lub niebezpiecznych przedmiotów, lepiej schować je do czasu, gdy dziecko będzie na tyle duże, by traktować je ostrożnie.
3. Ustal „złotą regułę”. Zastanów się, w jaki sposób ty chciałbyś być traktowany w podobnych okolicznościach. Ludzka natura to ludzka natura – bez względu na wiek.
4. Okaż empatię w stosunku do dziecięcych uczuć. Nawet jeśli zachowanie dziecka wydaje ci się nielogiczne, jego powody są dla niego ważne. Postawa: „Wydajesz się smutny” jest właściwym punktem wyjścia, aby pokazać, że jesteś po stronie dziecka.
5. Szanuj uczucia swojego dziecka, aby wiedziało, że je rozumiesz i troszczysz się o nie, oraz że nigdy nie zostanie odrzucone, bez względu na to, jakie emocje odczuwa. Np: „Ja także się tego bałam/em gdy byłam/em mała/y”.
6. Poznaj ukryte przyczyny, które kryją się za konkretnym zachowaniem. Jeśli karzesz samo zachowanie, to niezaspokojone potrzeby będą szukały innych dróg realizacji. Pytanie w rodzaju: „Jesteś niezadowolony, bo zbyt wiele czasu rozmawiałam dziś przez telefon? Masz ochotę na wspólny spacer?” pomogą dziecku czuć się kochane i rozumiane.
7. Kiedy tylko to możliwe, staraj się wybierać rozwiązania, w których wygrywają obie strony.
8. Upewniaj swoje dziecko, że jest kochane i doceniane. Tak zwane „złe zachowanie” jest często wołaniem o miłość i uwagę wyrażonym w niefortunny sposób. Ale gdyby dziecko potrafiło zachować się w dojrzalszy sposób, zapewne tak by zrobiło.
9. Postaraj się odwrócić uwagę od sytuacji, które są zbyt trudne do rozwiązania na gorąco: „Zróbmy sobie przerwę. Co chciałbyś zrobić zamiast tego?”
10. Oddychaj! W trakcie sytuacji stresowych potrzebujemy dużo tlenu, ale mamy tendencję do płytkiego oddychania. Już kilka głębszych wdechów pozwoli ci się uspokoić i rozjaśni umysł.
11. Nie oczekujemy, że samochód zapali bez paliwa, dlatego nie powinniśmy oczekiwać, że dziecko będzie dobrze funkcjonować, gdy jego zbiornik emocjonalny jest pusty. Daj dziecku trzy rzeczy, które są niezbędne, aby jego bak był pełen: kontakt wzrokowy, delikatny dotyk i niepodzielną uwagę.
12. Zadbaj o wspólne wypady z dzieckiem. Zmiana otoczenia – nawet na chwilę – może bardzo korzystnie wpłynąć na wasze relacje.
13. Daj dziecku wybór. Dobrze jest czuć, że ma się coś do powiedzenia. Pozwól mu wybierać, nawet w kwestiach pozornie nieistotnych („Wolisz kubek czerwony czy niebieski?”), da mu to poczucie, że kieruje swoim życiem, zwłaszcza jeśli musi sobie radzić ze zmianami.
14. Spróbuj szeptać. Gdy napięcie jest wysokie, szept przykuje uwagę dziecka, a jednocześnie uspokoi rodzica.
15. Daj dziecku czas. Zachowanie takie jak: „Daj mi znać, gdy będziesz mógł podzielić się zabawką/ dać się zapiąć w foteliku/założyć kurtkę” da dziecku poczucie autonomii i ułatwi współpracę.
16. Daj czas sobie. Policz do dziesięciu (w ciszy) lub poproś o chwilę czasu („Nie wiem, co powiedzieć. Pozwól mi to przemyśleć”). Czasami potrzebujemy chwili, by nasz umysł się rozjaśnił i by spojrzeć na rzeczy bardziej obiektywnie.
17. Dzieci przetwarzają nasze słowa na obraz. „Zwolnij” zadziała lepiej niż „nie biegaj”.  Pierwsze zdanie każe zwolnić, drugie obrazuje, że ktoś biegnie (przeczenie jest zbyt abstrakcyjne). Także konkretna prośba: „Odłóż szklankę”, będzie skuteczniejsza niż ogólne: „Uważaj!”.
18. Zapytaj siebie: „Czy w przyszłości będę w stanie się z tego śmiać?”.  Jeśli tak, to czemu nie teraz?  Stwórz wspomnienie, które chciałbyś mieć, gdy za jakiś czas wrócisz do tego dnia.
19. Naturalne konsekwencje. To bardzo dobra alternatywa dla pytania „co zamiast kar”. Konsekwencje - pomagajmy je dostrzegać.  Zniszczyłeś zabawkę? Przykro mi, teraz nie można się nią bawić.  Masz bałagan w pokoju i zgubiłeś książkę? Domyślam się, że pani w szkole zwróci ci uwagę. Potłukłeś talerz, musisz to posprzątać. Pomagajmy te konsekwencje dostrzegać, ale bez wyrzutu „A nie mówiłam!”
20. Dawaj przykład. Zanim zaczniemy wymagać od dzieci, zacznijmy wymagać od siebie. Często sami nie sprzątamy po sobie od razu. Siedzimy z telefonami w ręce, jemy na szybko ciastko zamiast kanapki. Często też robimy ważne rzeczy, kiedy nasze dzieci nie widzą. Ścielimy nasze łóżko jeszcze zanim one wstaną, sprzątamy dom kiedy one już śpią. Tym samym zabieramy im szanse zobaczenia, że wszyscy muszą to robić i samo się nic nie dzieje.
21. Doceniaj wysiłki. Każdy człowiek lubi być doceniany. Przyłapuj dziecko na tym, co robi dobrze.  „Ale dzisiaj ładnie posprzątałeś zabawki! Dzięki, że tak mi pomogłeś w zakupach !”itd.
22. Zmień myślenie. Czy zachowanie dziecka komuś zagraża? Co się stanie, jeśli nic z tym nie zrobię? Czy moje dziecko jest na tyle dojrzałe, by tego nie robić? Co chce osiągnąć moje dziecko? Co ja chce osiągnąć zabraniając mu tego? Czy moje dziecko wie, czego ja od niego oczekuję? Czy ma umiejętności, które pozwolą mu te oczekiwania spełnić?  Jak ta sytuacja wygląda z perspektywy dziecka?

Źródło:

https://mamologia.pl/co-zamiast-kar-10-alternatyw/

https://dziecisawazne.pl/22-alternatywy-dla-kary/

Dlaczego kary nie działają? Odpowiada Mariola Kurczyńska – doradca rodzicielski

https://www.youtube.com/watch?v=Mig1Wg5vf88

Warto poczytać więcej na ten temat:

https://www.focus.pl/artykul/wychowanie-bez-kar-wiczenia

https://mumandthecity.pl/wychowanie-bez-kar/

https://agnieszkastein.pl/co-zamiast-kary/

 

Pozdrawiam – Krystyna Dura